Annexatie of niet; obesitas van Brainport

De discussie over de bestuurlijke toekomst van Son en Breugel zal na de zomervakantie weer in alle hevigheid losbarsten als het langverwachte rapport van de commissie Demmers over de bestuurskracht van Nuenen het licht ziet. Dorpsbelang is van oudsher altijd een fel pleitbezorger voor de zelfstandigheid van Son en Breugel en in ieder geval mordicus tegen een annexatie door grote broer Eindhoven, zo herinnert ons Jan-Dirk van Arkel, oud-raadslid en mede-oprichter van Dorpsbelang, in onderstaand artikel.

In de jaren 90 heeft er een volksraadpleging plaatsgevonden in ons dorp omdat de grote stad (Eindhoven) ons dorp wilde annexeren. Mede omdat de CDA fractie uit provinciale staten juist vóór de handhaving van kleine kernen was, is die annexatie-gedachte niet doorgegaan. Dit vormde de directe aanleiding voor de burgemeester van Eindhoven, Rein Welschen, om af te treden. Ook in 2016 zien we dat de nieuwe burgemeester van Eindhoven, John Jorritsma, vol ambitie zijn nieuwe ambt wil uitdragen en de vijfde gemeente van Nederland wil worden. Eindhoven heeft zich als 2^e economische trekker van ons land op de kaart gezet en zelfs uitgeroepen tot “slimste regio”! Mede door vestigingen van Philips, ASML en andere technische “boomers” heeft Eindhoven die status weten te behalen!

Paardrijden

Huisvesting van al die (nieuwe) werknemers heeft al in de vorige eeuw gezorgd voor investeringen in vastgoed in ons dorp. Nieuwe woonwijken, zoals de Gentiaan, hebben vele werknemers van Philips gehuisvest. Rijke werknemers zochten naar een landelijke omgeving, zoals buurgemeente Son en Breugel, maar de inwoners bleven wel profiteren van voorzieningen van de grote stad (concertzalen, theaters, filmhuizen, zwembaden, etc), ons dorp werd steeds meer beschouwd als “parasitaire randbebouwing” , terwijl ons dorp een groene long bleek voor de stadse bewoners, die vaak kwamen wandelen in ons mooie groen, schaatsen op het Oud Meer, paardrijden in Sonniuswijk, ja zelfs Philips kocht gebieden op met groene bestemmingen, zoals de Sonse bossen, waar veel lagere scholen uit de grote stad naar toe gingen.

Dommelvallei

Eindhoven krijgt met haar regionale voorzieningen, extra geld uit het gemeentefonds van de rijksoverheid, maar de annexatie-gedachte van het groene dorp Son en Breugel is nooit verdwenen. Nuenen heeft zelfs verzocht aan de provincie om een bestuurlijke visie over de regio en in overleg met Nuenen, Son en Breugel en Geldrop-Mierlo heeft een gemeenschappelijke regeling, Dommelvallei, het licht gezien! De provincie is in 2013 aan het werk geweest en in 2016 opnieuw om de bestuurlijke situatie van Nuenen en directe omgeving nader aan een onderzoek te onderwerpen.  Het behoud van onze rechtsstaat en behoorlijk bestuur zullen uitgangspunt zijn bij de bestuurlijke hervorming. Natuurlijk, een landelijk regeerakkoord van VVD en PvdA dat kleine gemeenten moeten fuseren om gedecentraliseerde rijkstaken te kunnen uitvoeren vormt een leidraad. Het provinciaal bestuur (PvdA, VVD en GL) blijft in haar bestuurlijk streven ook vóór die samenvoeging, mede om het hoofd te kunnen bieden tegen al die gedecentraliseerde rijkstaken.

Ook de provincie Groningen heeft het bestuurlijk initiatief genomen om kleine gemeenten rond de stad Groningen, zoals de gemeenten Haren en Ten Boer, te laten fuseren met de grote stad. De wens van vele inwoners van Son en Breugel om zelfstandig te blijven is goed vergelijkbaar. De uitkomst van het provinciaal onderzoek is voorspelbaar: Nee, tenzij……. Son en Breugel krijgt de opdracht te onderzoeken of zij als gemeente de gedecentraliseerde rijkstaken wel goed zal kunnen tackelen. Son en Breugel ga in overleg met Eindhoven bekijken of de zwakke punten bij de aanpak van al die taken via een fusie beter voor de inwoners kan worden aangepakt en geef een visie hoe S&B die taken op eigen kracht kan gaan doen.

Eigen gemeenschap

Het gemeentebestuur van Son & Breugel moet dus een afweging maken “waar men de inwoners van ons dorp het beste kan dienen”! Maar u weet het nog uit de jaren negentig: de meerderheid van de inwoners wil zélfstandig blijven en dus een eigen gemeenschap blijven vormen. Waar baseert de provincie zich dan op? De mogelijkheid dat Son & Breugel haar (opgelegde)taken niet aan kan, zal een “stevig” argument zijn om de fusie te verantwoorden.

We kennen in de rechtsstaat Nederland gelukkig de Wet ARHI (algemene regels herindeling), hetgeen een fundament legt onder het landelijk beleidskader en kan worden ingezet na jarenlange fusiegesprekken tussen gemeenten zonder resultaat. Fusiegesprekken tussen Eindhoven en Son en Breugel zijn er vele jaren geleden weliswaar geweest maar hebben dus nooit tot overeenstemming geleid. Son en Breugel heeft zich altijd positief opgesteld binnen “Brainport” en maakt daar ook – als zelfstandige gemeente – actief deel van uit. Het bedrijventerrein Ekkersrijt met vestigingen van IKEA en diverse hoogwaardige bedrijven op technologisch gebied, dragen bij aan de “slimste regio van de wereld”. En werknemers vragen om goede huisvesting. Dit vormt een belangrijk element voor de mogelijke samenvoeging , maar rechtvaardigt  geenszins een bestuurlijke vermenging van het dorpse karakter met grootstedelijke ambities. Inzet van de wet ARHI kan slechts onder de in die wet gestelde voorwaarden, zoals jarenlange fusiegesprekken en daar is in het geheel geen sprake van!

Betweters

Het heeft er alle schijn van dat de provincie Noord-Brabant er op aan stuurt dat Son & Breugel haar opgedragen taken niet aan kan, en op basis van bestuurlijke betweters en dus met externe bestuurlijke adviezen naar een conclusie werkt. Het provinciaal rapport zal aan de gemeenteraad worden voorgelegd en inwoners van ons dorp zullen voor een voldongen feit worden geplaatst dat fusie het beste is. Het (DORPS)belang van de inwoners van Son en Breugel lijkt met voeten te worden getreden.

Heeft ons dorp het bestuurlijk zo slecht gedaan? Neen, uit de regiogemeenten rond de grote stad Eindhoven, is het bestuur van Son en Breugel al vele jaren het meest stabiel. Het lijkt er op dat de provincie de bestuurlijke situatie in Nuenen als uitgangspunt neemt om te komen tot een advies: de gehele regio van Brainport moet bestuurlijk worden herzien. Het bedrijventerrein Ekkersrijt in Son en Breugel bloeit echter als nooit tevoren en geeft aan ruim 15.000 mensen werkgelegenheid, die heus niet alleen uit ons dorp komen. Er is geheel geen kwetsbare financieel perspectief en het begrotingstoezicht van de provincie heeft nimmer tot een kritische houding van de diezelfde provincie geleid. Het zijnde mensen/bewoners die invulling geven aan de “couleur locale”, juist die mensen dragen bij aan een juiste bestuurlijke visie en keuze. Eindhoven kent qua oorsprong ook een samenvoeging van kleine gemeenschappen, maar een status aparte, zoals Acht, draagt niet bij een bestuurlijk draagvlak.

Laat de nieuwe burgemeester van de grote stad, John Jorritsma, zijn ambities houden en streef naar een bestuurlijke samenwerking  met een kleine gemeente die financieel en bestuurlijk haar eigen boontjes kan blijven doppen, met een bestuurlijke samenwerking ,ook in Brainport, kunnen hogere doelen worden bereikt!

Jan-Dirk van Arkel